Verhalen over de Loete? Ton de Vos vult zo twee boeken met grote en kleine anekdotes, met persoonlijke herinneringen. Historisch, hilarisch, ontroerend, spannend, pikant en nou ja.. lees maar verder.  De rode draad is zijn passie voor het vak, zijn betrokkenheid bij De Loete. 

Van Waaiersluis  tot waterrat

Ik ben geboren bij de Waaiersluis, mijn vader was Sluiswachter, dan woon je met je gezin in het sluishuisje. Ik speelde altijd buiten, aan en in water, vlotten maken, roeien met de boot van de sluis, ravotten. Mijn zussen en broers leerden daar zwemmen. Dan hing je aan een fiets-binnenband in het water, want zwemmen zou je. Maar ik was niet zo’n vlugge zwem-leerling. Hing maar wat te spartelen, nee, dat ging niet lekker. Dat was eind jaren ’50. In die tijd kwam er regelmatig verontreinigd water voorbij, puur rioolwater. Lagen de vissen dood tegen de sluis. Kreeg je een paar slokken binnen, nou, dan was ik weer dagen ziek, spugen, kramp. ‘Tonny heeft een zwakke maag’, zeiden ze dan.

Ton beleefde als jochie hachelijke momenten bij de Waaiersluis. De paniek bij mijn moeder als ik druipend aan de achterdeur stond te mekkeren, omdat ik er weer eens in was gevallen.
Hij hing zelfs een keer minuten lang hulpeloos - met twee vingers aan één spijkertje - tegen die hoge gladde basaltmuur. Je kan geen kant op, ziet alle kleuren van de regenboog, ik zag zelfs een snelle film van mijn leven voorbij flitsen.

Maar het kwam goed met Tonny. Ook met zwemmen, zeker toen zijn vader, Gerard de Vos, hem naar de Goudsche Reddingsbrigade stuurde. Daar leerde ik echt zwemmen. Ik ging als een vis door het water, ik werd zelfs clubkampioen bij de jeugd. 

Dat was een prima basis voor de baan van zijn leven: badmeester bij De Loete in Haastrecht.

Niets was te veel

Aanvankelijk werkte Ton als timmerman in de bouw. Dat was een mooi opstapje. Ik hou van buiten werken, ik was het al gewend. Ook in de winter, al dat was soms flink afzien, maar dan werkte je gewoon met je pyjamabroek onder je overall.
In 1975 startte hij bij De Loete. Werken in een openlucht-recreatiebad lag hem wel. ‘Er komen alleen mensen die lekker willen zwemmen en relaxen op de weide. Je bezoekers zijn altijd vriendelijk. ‘Goedemorgen, goedemiddag, badmeester’… Het gaat vanzelf. Dan wil je het je gasten ook echt naar de zin maken. Niets was ons te veel.

Er moest wel nog wat ‘verbouwd’ worden aan de cultuur, merkte Ton. Toen ik kwam, had je overal borden op het terrein: ‘verboden hard te lopen, verboden te voetballen, verboden dit en dat’. Die regeltjes zijn niet gastvrij. Dus ik zei tegen mijn chef: ‘Die gaan we weghalen. We spreken mensen persoonlijk aan. En wie niet luistert sturen we een dagje naar huis, of langer, als dat nodig is.’ Die aanpak werkte goed, werd het handelsmerk van badmeester Ton.

Natte speeltuin

Badmeester Ton was bij meer ideeën betrokken. We hebben de zwemvierdaagse opgezet, de eerste keer met 120 deelnemers. En dat werd elk jaar meer, tot zelfs 840 deelnemers. En alles met de hand inschrijven. En er kwam veel meer bij kijken, van meet af hielpen vrijwilligers mee. 

We hadden een heel randgebeuren. Een clowns-stuntgroep met capriolen van de hoge plank. Een melkpakken race, spijkerbroek hangen, buikschuiven, dat soort acties. 

Wij hadden ook een tentenkamp van Zwemclub Haastrecht. Spannend, overnachten op het veld, om 11 uur ‘s avonds nog zwemmen, wel of niet in pyjama. Deden wij de schijnwerpers ineens uit, nou, gillen natuurlijk.’

Alles om gasten te vermaken, en ook om meer publiek te trekken. Zo kreeg De Loete een kiosk, kwamen er auto(binnen)banden op het water, drijfmatten, speelspullen, attributen voor het peuterbad… Ik zie een zwembad altijd als een natte speeltuin.
Soms was er geen ruimte meer om een baantje te trekken. Nou, dan zette je met een lijntje een trimbaan af, iedereen weer blij. 

Serieus vak, met diploma’s

Ik begon als derde man, ter ondersteuning van de twee andere badmeesters - Wim van Rossem en Dries Verwoerd.  Het werd steeds drukker, het hele seizoen flink aanpoten. We waren zeven dagen ‘aan’, waarvan zes dagen van 07.00 tot 20.00 uur.

Als badmeester in een openluchtbad heb je veel taken. Zwemlessen voor particulieren én voor kinderen van de basisscholen. En je houdt toezicht, verleent EHBO. Je bent verantwoordelijk voor het hele complex, van de waterzuivering tot de schoonmaak (bassins en kleedruimten) en het onderhoud/bediening van de technische ruimte. En wat er zo meer voorbij kan komen..

Een serieus vak, dus, en de Gemeente Haastrecht wil dan ook gediplomeerd personeel. ‘s Winters gingen we met z’n drietjes op cursus, best pittig. Ik heb alle nodige opleidingen/cursussen gedaan: EHBO, de basisopleiding sportkader, brevet reddingzwemmen, assistent zwemonderwijzer, en zwemonderwijzer KNZB. Ik kreeg de smaak te pakken. Ik volgde ook een cursus microbiologie, dan leer je welke enge ziekten je kunt oplopen als het zwembad niet schoon is.

Opa & oma diploma

Volgens betrouwbare schattingen begeleidde Ton zo’n 2.000 á 3.000 zwemmers naar hun diploma. En niet alleen kinderen van de basisschool.

Ook ouders wilden toch maar eens een diploma halen. Zelfs opa’s en oma’s die niet wilden achterblijven. Die mensen waren echt dankbaar dat ze toch nog leerden zwemmen op latere leeftijd; leerlingen van 60 á 70 jaar, dat was geen uitzondering.

De senioren zwemlessen leverde mooie, soms hilarische momenten op. Ton denkt met brede glimlach terug aan de duikoefeningen met de oudere dames. Je moest met een ‘kopsprong’ het water in. Dan ga je op de rand door je knieën, kin op de borst, beetje naar voren leunen. Maar dat vonden sommige mensen lastig. Dan wil ik best een beetje helpen. En ik sloop er achter, en hield die heupen met twee handen tegen. Dan konden ze wat verder door leunen, en als ik het gewicht niet meer kon houden, liet ik los. Plons!! Soms ging dat goed, soms niet. Maar ik hoefde meestal niet nog een keer te helpen. Dat was teveel van het goede. ‘Je geeft me juist een duw!’, riepen ze dan. Dat was misschien ook zo, haha.

Dat diploma kwam er altijd wel. De hele familie kwam kijken om oma te zien afzwemmen, inclusief het onderwater-zwemmen. Het was een uitdaging om na de kopsprong (duik) echt onder water te blijven. Sommige dames kwamen meteen weer boven. Teveel drijfvermogen? Dat hebben we opgelost met een loodgorgel om het middel, als ballast. Met de instructie: ‘Duik naar de bodem, doe rustig je ogen open, en zwem tot de pion op 7 meter. En daar weer omhoog.’
Nou, dat ging best. Maar eentje bleef langer onder water, die ging door tot 8 á 9 meter! Toen ben ik er toch maar ingedoken en heb haar naar boven geholpen. Maar er was niets aan de hand, totaal geen paniek. Ze zei alleen: ‘Die loodgordel werkt goed hoor!?’

En zo blijven de verhalen opborrelen bij Ton. Zeker genoeg voor een eigen boek. Wie weet komt het er wel van: ‘Biografie van een Badmeester’. 

Wat De Loete betekent
Terugkijkend zegt Ton: Het was een schitterende, leuke tijd, een belangrijk deel van mijn leven. De Loete is trouwens voor het hele dorp belangrijk. Mensen komen om lekker te zwemmen, maar ook om bij te praten, elkaar te ontmoeten. Mensen zijn altijd blij als het zwembad weer opengaat. Een dame vertelde me dat ze bij het begin van een nieuw seizoen altijd haar medicijnkastje opruimt. Want zolang ze kan zwemmen, heeft ze geen pillen nodig. Zo werkt het ook: zwemmen is een prima medicijn, voor een fit lijf en een helder hoofd.

Toekomst Loete

Over de toekomst van De Loete als natuurgezuiverd buitenbad, is Ton gematigd positief. Die nieuwe stijl is zeker milieuvriendelijk, ik ben wel benieuwd hoe het met de hygiëne zal gaan. Het biologisch schoonhouden van zwemwater, kost meer tijd, daar moeten we mee leren omgaan. Maar chloor is ook niet alles. We moeten de natuur niet onderschatten, en er met respect mee omgaan.

‍